engrus

ГІСТОРЫЯ ПЛАТФОРМЫ

Прычыны ўзнікнення платформы

Платформа створана ў першую чаргу з прычыны незадаволенасці сітуацыяй у сучасным беларускім мастацтве, а таксама адноснай нябачнасці досведу беларускага мастацтва ва ўсходнееўрапейскім і інтэрнацыянальным кантэксце. Афіцыйная культурная палітыка Беларусі па інерцыі захавала рысы савецкага перыяду, запазычыўшы цэнтралізаваную вертыкальную бюракратычную сістэму кіравання культурай. З аднаго боку, дзейны палітычны рэжым у сярэдзіне 1990-х скасаваў або вельмі ўскладніў дзейнасць незалежных інстытуцый (недзяржаўных галерэй, фондаў, аб'яднанняў), а таксама крыміналізаваў замежнае фінансаванне, што прывяло да працяглага застою сістэмы мастацтва і адсутнасці інстытута даследавання сучаснага беларускага мастацтва, якi б праводзіў архіўную дзейнасць і садзейнічаў інтэграцыі ў міжнародны мастацкі кантэкст. У выніку падчас пераацэнкі мастацкага вопыту Усходняй Еўропы ва ўсіх буйных даследаваннях 1990–2000-х Беларусь была практычна выключана з агульнага архіва, застаючыся "белай плямай" на карце ўсходнееўрапейскага мастацтва. Нягледзячы на тое, што ў краіне існуюць розныя афіцыйныя інстытуты, іх дзейнасць пазбаўлена эфектыўнай даследчай і архіўнай працы ў галіне актуальнага мастацтва і не вытрымлівае крытыкі.

Пасля 2005 года ў асяроддзі незалежнай культуры назіраюцца заўважныя працэсы актывізацыі і кансалідацыі арт-супольнасці, што прывяло да адкрыцця недзяржаўных інстытуцый – галерэй, выданняў, інтэрнэт-парталаў, даследаванняў і выставаў. Быў сабраны вялікі матэрыял, які патрабуе захавання і акумуляцыі назапашанай інфармацыі і вопыту для стварэння адкрытага архіва сучаснага беларускага мастацтва, не толькі каб пазбегнуць страты і забыцця чарговага перыяду развіцця мастацтва, але і ў якасці прыкладу барацьбы з самавольствам афіцыйнай культурнай палітыкі. Так было прынята рашэнне аб стварэнні незалежнай даследчай платформы сучаснага беларускага мастацтва KALEKTAR .


Падстава платформы

Другая палова 2014

Даследчая платформа сучаснага беларускага мастацтва KALEKTAR заснавана па ініцыятыве Сяргея Кірушчанка , Аляксея Барысёнка i Сяргея Шабохіна . Мастак Сяргей Кірушчанка ў 2014 годзе апублікаваў артыкул на партале Art Aktivist , у якім прапаноўваў суполцы паразважаць над ідэяй стварэння прыватнага музея сучаснага мастацтва M21. Пасля працяглага абмеркавання прадстаўленага праекту з рознымі экспертамі да распрацоўкі канцэпцыі далучыўся мастак Сяргей Шабохін, з якім яны пераасэнсавалі мэтазгоднасць і своечасовасць прапановы фармавання музея. У выніку праект атрымаў значныя трансфармацыі ў бок даследчай дзейнасці і стварэння адкрытага архіва, а не музея. Было вырашана ствараць архіў у выглядзе адкрытага інтэрнэт-рэсурсу, які думаўся як працэсуальны – сайт, які ўвесь час запаўняецца архіўнай інфармацыяй. Для стварэння найболей разнастайнага і шырокага архіва з'явілася неабходнасць аб'яднання разрозненых стратэгій і крыніц інфармацыі. Разам з куратарам Аляксеем Барысёнкам мастакі распрацавалі канцэпцыю агульнага праекта стварэння даследчай платформы KALEKTAR, які аб'ядноўвае розныя ініцыятывы і падыходы да стварэння архіва.


Стварэнне партала

30 сакавіка 2015

Афіцыйная дата пачатку дзейнасці партала kalektar.org. Інтэрнет-партал быў распрацаваны Сяргеем Шабохіным і студыяй Hainter Active і афіцыйна прэзентаваны ў Мінску. З-за рызык у Беларусі праект і сам партал былі зарэгістраваны ў Беластоку.

Фота Сяргея Шабохіна, 2015 / © для стварэння фатаграфіі выкарыстаны рэпрадукцыі работ беларускіх мастакоў: Васіля Васільева, Аляксея Велікжаніна, Ягора Галуза, Жанны Грак, Андрэя Дурэйка, Аляксандра Караблёва, Артура Клінава, Аляксандра Камарова, Аляксея Лунёва, Алеся Пушкіна, Людмі Сазыкінай, Тамары Сакаловай, Ганны Школьнікавай

Новы рэсурс ZBOR

Студзень 2015

Каманда платформы KALEKTAR пачала падрыхтоўку даследчага праекта ZBOR . Гэты праект прадстаўляе 40 абраных твораў беларускіх мастакоў, мастачак і калектываў, створаных з 1980-х па 2014 год. Усе выбраныя творы з'яўляюцца аднымі з ключавых выказванняў, якія вызначылі ў той ці іншай ступені развіццё розных напрамкаў беларускага сучаснага мастацтва. Заснавальнікі і кіраўнікі рэсурсу: Сяргей Кірушчанка і Сяргей Шабохін. Экспертная рада: Таня Арцімовіч , Аляксей Барысёнак , Андрэй Дурэйка , Валянціна Кісялёва , Аляксей Лунёў , Лена Прэнц .


Выстава "Мінск. Нонканфармізм 1980-х"

22 красавіка – 10 мая 2015

Платформа стала партнёрам архіўнай выставы "Мінск. Нонканфармізм 1980-х ". Выстаўка-дакумент прайшла ў Мінску ў галерэi Ў і прадстаўляла творы і дакументы з калекцый. Вольгi Архіпавай , Адама Глобуса , Алёны Жданенi , Гузэль Заляевай , Юрыя Ігрушы , Сяргея Кірушчанка , Артура Клінава , Ігара Корзуна , Уладзіміра Парфянка , Андрэя Плясанава , сям'i Сурскiх, Дзмітрыя Строцава , Аляксандра Угляніцы Віталя Чарнабрысава . Падзеi якія адбываліся тады наўпрост ці ўскосна звязаныя не толькі з сучаснымі мастацкімі працэсамі ў Беларусі. Выстава стала своеасаблівым адказам на выставу "Геніяльныя дылетанты", прысвечаную авангардным субкультурам 1980-х у Германіі. У рамках выставы прайшлі прэзентацыі і кінапаказы. Куратар: Артур Клінаў. Сакуратар_кі: Таня Арцiмовiч, Аляксей Барысёнак.


Запуск сайтаў INDEX і ZBOR

19 мая 2015

Платформа прэзентавала два свае новыя спецпраекты: энцыклапедыю сучаснага беларускага мастацтва INDEX і збор эсэ пра мастацкія выказванні ў беларускім сучасным мастацтве ZBOR. Энцыклапедыя INDEX распрацавана як галоўны інструмент для ўпарадкавання і канструявання архіва сучаснага беларускага мастацтва, які аб'ядноўвае ўсе асобныя праекты платформы KALEKTAR дзякуючы спецыяльна распрацаванай сістэме ўсплывальных вокнаў/гіперспасылак. Сістэма дадзеных запаўняецца па прынцыпе інтэрнэт-энцыклапедыі ў выглядзе аўтаномных інфармацыйных старонак аб імёнах, ключавых падзеях і інстытуцыях у сістэме сучаснага беларускага мастацтва. Таксама распрацоўваецца тэрміналагічны гласарый. Да дзейнасці энцыклапедыі прыцягваюцца эксперт:кi і ўдзельні:цы сістэмы беларускага мастацтва, а таксама каманда валанцёра:к.


Выстава "Дыплом" у Мінску

23 чэрвеня – 8 ліпеня 2015

Факультатыў актывістскай крытыкі (ФАК) стаў часткай партала і ў рамках гэтай ініцыятывы была арганізавана групавая выстава "Дыплом " сумесна з выпускні:цамі Беларускай дзяржаўнай акадэміi мастацтваў 2015 года: Алесяй Галота , Уладзімірам Грамовічам , Алесяй Жыткевіч , Алесем Кудрашовым , Глебам Аманкулавым і іншымі.


Выстава "ZBOR. Канструюючы архіў" у Беластоку

28 жніўня – 8 кастрычніка 2015

Маштабная даследчая выстава "ZBOR. Канструюючы архіў " і прэзентацыя платформы KALEKTAR і праекту ZBOR прайшлі ў Галерэе Арсенал у Беластоку . Выстаўка прадстаўляла зрэз мастацкага вопыту беларускага сучаснага мастацтва з 1980-х да нашых дзён, у выглядзе 40 выбраных твораў, а таксама іх кароткага апісання і рэпрадукцый. Усе выбраныя для выстаўкі творы з'яўляюцца аднымі з ключавых выказванняў, якія вызначылі ў той ці іншай ступені развіццё розных напрамкаў беларускага сучаснага мастацтва. Куратары праекта і запрошаная экспертная рада сабралі творы такім чынам, каб найбольш аб'ёмна прадэманстраваць мастацкія стратэгіі некалькіх пакаленняў маста:чак, а таксама зафіксаваць ключавыя культурныя і палітычныя падзеі ў Беларусі. Куратары: Сяргей Шабохін і Сяргей Кірушчанка.


Выстава "ZBOR. Рух беларускага мастацтва" ў Кіеве

31 сакавіка – 6 мая 2016

Другая выстава-прэзентацыя ZBOR. Рух беларускага мастацтва прайшла ў Кіеве вясной 2016 года ў Фондзе Iзаляцыя . Куратары памяняліся, змяніўшы экспазіцыю і спосабы дэманстрацыі архіваў – імі сталі Андрэй Дурэйка і Максім Тымінько . У гэты час Максім Тымінько далучацца да экспертнай рады ZBOR.


Рэзідэнцыя Антаніны Слабодчыкавай ва Ўроцлаве

Музей сучаснага мастацтва ва Ўроцлаве ў супрацоўніцтве з платформай KALEKTAR арганiзавалі мастачцы Антаніне Слабодчыкавай рэзідэнцыю A-i-R Wro. У межах рэзідэнцыі мастачка прэзентавала свой персанальны праект "Purity/Czystość". Куратарка: Magdalena Skowronska.


Выстава ZBOR In Progress у Мінску

16 октября – 30 ноября 2018

Куратары Андрэй Дурэйка і Максім Тымінько правялі трэцюю прэзентацыю маштабнага даследча-выставачнага праекта ZBOR пад назвай ZBOR in Progress у галерэі сучаснага мастацтва "Ў" у Мінску.


Праект ZBOR ва Ўроцлаве

4 студзеня 2020

Праект ZBOR быў прадстаўлены на групавой выставе "Уся Польшча. Экспедыцыя да крыніц мастацтва" ў Бюро мастацкіх выставак Уроцлаўскай галерэі сучаснага мастацтва Wrocław Główny. Праект ZBOR быў прадстаўлены ў выглядзе інфармацыйнай сцяны, дзе кожны з 40 выбраных твораў прадстаўлены ў выглядзе рэпрадукцыі, подпісы і QR-кода, які адсылае да падрабязнага апісання кожнага твора на англійскай версіі рэсурса. Інфармацыйную сцяну падрыхтаваў Сяргей Шабохін на базе архіваў платформы KALEKTAR і праекту ZBOR.


Рэарганізацыя

Верасень 2020

Да гэтага часу платформа вяла ціхую даследчую працу. У 2020 годзе з-за пандэміі ўзрасла цікавасць да інтэрнэт-рэсурсаў і рэдакцыяй было прынята рашэнне і пачаты праект па рэарганізацыі платформы і партала пры падтрымцы партнёра платформы фонду Rönne Stiftung з Берліна.


Пераезд у Познань

1 верасня 2021

Платформа часова пераехала ў прастору Gray Mandorla Studio ў Познані.


Выстава ODKSZTAŁCENIE / ДЭФАРМАЦЫЯ / UNLEARNING у Познанi

7 кастрычніка – 3 лістапада 2021

Платформа стала арганізатарам міжнароднай групавой выставы ODKSZTAŁCENIE / ДЭФАРМАЦЫЯ / UNLEARNING ў прасторы Domie ў Познані. Куратарская група: Аляксей Барысёнак , Вера Залуцкая i Раман Трацюк .


Новы сайт

20 лістапада 2021

Быў афіцыйна прэзентаваны новы сайт платформы. У якасці распрацоўшчыка новага партала выступіў мастак Максім Тымінько , які рэарганізаваў рэсурс у сучасную і зручную ў выкарыстанні базу даных. Новы партал быў рэалізаваны дзякуючы падтрымцы Federal Foreign Office, Civil Cociety Cooperation і фонду Rönne Stiftung .


Заснаванне рэзідэнцыі

Канец 2022

Платформа засноўвае Рэзiдэнцыю KALEKTAR для беларускіх прадстаўні:ц культуры ў Познані пры падтрымцы фонду Rönne Stiftung і прасторы Domie. Першымі резидент:ками сталі Вольга Архіпава i Аляксей Лунёў .


Выстава "Кааліцыя" ў Познані

28 верасня – 11 кастрычніка 2022

У якасьці рэакцыі на вайну ў Украіне платформа ладзіць групавую беларуска-польска-ўкраінскую выставу Кааліцыя . Куратар:кі: Катажына Войчак, Рафал Жарскі, Марціна Мілер, Сяргей Шабохін.


Пераклад рэсурсу

Канец кастрычніка 2022

На сайце платформы запраграмаваны новы інструмент: аўтаматычны пераклад на англійскую, беларускую і рускую мовы.


Стварэнне часопіса

1 мая 2023

ЖУРНАЛ быў распрацаваны як прастора для публікацый: эсэ, інтэрв'ю, апытанняў, навін і інш. У першую чаргу часопіс задумваўся як рэсурс, які будзе публікаваць матэрыялы пра беларускае візуальнае мастацтва – як найноўшыя тэндэнцыі, так і ягоную гісторыю. ЖУРНАЛ рэалізаваны Максімам Тымінько , які ўбудаваў у новы рэсурс мноства прылад: сінхранізацыю з IНДЭКСАМ , сістэму усплываючых вокнаў і нататак, падтрымку аўтаматычнага перакладу, спісы згадваных у публікацыі імёнаў і інстытуцый. Таксама былі распрацаваны інфармацыйныя старонкі аб платформе. Новы рэсурс быў распрацаваны дзякуючы фінансаванню фонду Rönne Stiftung пры падтрымцы German Federal Foreign Office і Civil Society Cooperation.