Кнігa VEHA «Найлепшы бок» калекцыя фотаздымкаў з партрэтамі беларусаў зробленых на фоне тканых дываноў, гэта пераважна жыхары вёсак у міжваенны перыяд. У праекце прынялі ўдзел 135 сямʼёй, з розных кутоў Беларусі, які даслалі адсканаваныя фатаграфіі за сваіх прыватных архіваў.
Гэта першы праект VEHA, асноўнай мэтай яго было аб'яднанне беларускага грамадства для сумеснай справе ў захаванні культурнай спадчыны – візуальнай гісторыі Беларусі. У праекце прынялі ўдзел 135 сямʼёй, з розных кутоў Беларусі і два дзяржаўных музею – які даслалі адсканаваныя фатаграфіі з сваіх прыватных калекцый. Мы прынялі ўдзел у двух выставах і выдалі кнігу VEHA «Найлепшы бок», накладам 200 асобнікаў. Грошы на выданне былі сабраны праз краудкампанію.
Гісторыя праекту: http://veha.by/bestside
-
Куратарка праекту VEHA «Найлепшы бок»: Леся Пчолка
Рэдактарка кнігі: Лідзія Міхеева
Тэксты: Вольга Грыцук, Вольга Лабачэўская, Лідзія Міхеева
Дызайн книги: Аляксандр Лучына
-
Тэкст да кнігі Вольгі Грыцук "Рытуал «Найлепшы бок»":
Сямейныя фотаздымкі валодаюць асаблiвай важнасцю і захоўваюць у сабе нямала таямніц. Яны дазваляюць вывучаць пераважна невербальныя аспекты жыцця людзей і iх самапаразумення. Яны могуць стаць прыдатным ключом да раней недаступнай інфармацыі, да пачуццяў і ўспамінаў, якія немагчыма даследаваць праз іншыя крыніцы. Такія здымкі аб'ядноўваюць у сабе вербальнае, візуальнае і эмацыянальнае. Бо пры дапамозе фатаграфавання людзі глядзяць на свае жыццё з другога боку, расстаўляюць у ім акцэнты, аддзяляюць важнае ад другаснага. Фотакалекцыi, якія ўзнікаюць у штодзённасці, - гэта асаблівыя сведчанні таго, як людзі інтэрпрэтуюць і рэпрэзентуюць сваё жыццё. Углядаючыся ў рубрыкі падобных калекцый, мы можам наблізіцца да разумення таго, што людзі надзялялі асаблівай каштоўнасцю і значнасцю, а праз гэта – якія вераванні і перакананні яны прыўносілі ў сваё жыццё.
Фотаздымкі з сямейных альбомаў часта называюць вернакулярнымі, гэта значыць простанароднымі, лакальнымі, штодзённымі. Даная характарыстыка ставіць іх у адзін шэраг з такімі феноменамi, як манера гаворкі пэўнай групы людзей, тып і асаблівасцi дэкору іх жылля. Спецыфіка вернакулярных фатаграфій у тым, што мэтай іх стварэння з'яўляецца перадача пэўнага паслання, і, адначасова, яны з'яўляюцца пасланнем самі па сабе. Часцей за ўсе нас захоплівае падзея, якая знаходзіцца ў цэнтры ўвагі чалавека з фотаапаратам. Але разам з той з'явай, якую імкнецца захаваць фатограф, адбываецца і другое - сама падзея фатаграфавання, якая, як і трэцяя падзея разгледжвання здымка, уяўляе сабой сацыяльны рытуал, звязаны з выразам сваіх перакананняў у рамках пэўнай сімвалічнай сістэмы.
Посцілкі, тканыя дываны, абрусы ды ручнікі былі важным элементам сямейнай, святочнай і паўсядзённай фатаграфіі беларусаў у міжваенны перыяд і ў перыяд пасля Другой сусветнай вайны. Гэтыя элементы тэкстыльнага інтэр'еру з'яўляюцца на фотаздымках для рэпрэзентацыі свайго жыцця іншым людзям з найлепшага боку. Яны таксама маніфестуюць уяўленне аб прыгажосці сям'і ці супольнасці, да якога адносяцца фатаграфаваныя. Такім чынам, прадметы дэкору, акрамя бытавога прымянення, набываюць яшчэ і функцыю выражэння святочных пачуццяў. Яны становяцца артэфактамі хатняга культу, які сямейная група адлюстроўвае праз стварэнне жаданага вобразу сябе. Гэты вобраз яны таксама транслююць і іншым людзям.