Кірыл Дзёмчаў, мянушка д-143, мастак, скульптар і перформер з Віцебска, Беларусь.

Кірыл Дёмчаў паставіў сабе і мастацтву задачу, у якой вызначыў пытанне: як абнавіць спадчыну віцебскага авангарда Малевіча і супрэматызму ў 21-м стагоддзі, роўна амаль праз 100 гадоў?

Для мастака адказ складаўся ў неабходнасці выхаду з рамак наяўных абмежаванняў. І гэта з'явілася, як вызваленне: твор мастацтва больш не з'яўляецца толькі выявай на плоскасці ці добрай формай нейкай скульптуры, само жыццё становіцца мастацтвам і сам мастак з'яўляецца творам мастацтва. Дзёмчаў імкнецца да таго, каб вызваліць мастацтва ад матэрыяльнасці, каб яно расло з самім жыццём. Для гэтага, ён прыцягвае ўвагу на сам працэс творчасці, на тое, што ўсе нашы дзеянні, важней за любы выкананы твор.

Такім чынам, Дзёмчаў развіваў новы напрамак у мастацтве, гэтак жа як Малевіч 100 гадоў таму, і стварыў новы народны авангард: НЕВІДЫВІЗМ. Невідывізм (з рускага слова нябачны), гэта вызначаецца тым, што мастацтва нябачнае, бо яно большае не знаходзіцца ў рэчах (objects), а ў самім працэсе творчасці. Таму Кірыл Дзёмчаў на сваёй першай выставе ў Польшчы, настаяў, каб ён змог займацца творчасцю перад гледачамі, якія таксама маглі б узяць у гэтым удзел.

Мастак зараз перад вашымі вачыма будуе дом, мурашнік, выкарыстоўваючы гіпс і смецце. На працягу выставы домік дзень за днём будзе станавіцца ўсё больш і больш настолькі, што яго ўжо нельга будзе пераносіць і давядзецца знішчыць. А смецце гэта ўсё, што мы кідаем, усё, што мы і грамадства больш не хочам бачыць. Або можа тое, што нам бы жадалася ўзяць з сабой туды, куды з'яжджаем, але мы не можам.

Варта тут растлумачыць іншы пункт невідывізму: ён заўсёды імкнецца да таго, каб зрабіць бачным сацыяльнае становішча тых, якія нябачныя ў грамадстве, у якім яны жывуць. Так што перфоманс выклікае яшчэ 2 пытанні: хто будуе мурашнік, такі вялікі, што яго ўжо нельга будзе пераносіць, а трэба будзе знішчыць і хто кідае і перарабляе смецце?

Мастак сам не з'ехаў з радасцю са сваёй радзімы, Беларусі, бо там ужо нельга было развіваць сваё мастацтва. З'ехаўшы, ён таксама шмат рэчаў там выкінуў і пакінуў, гэтак жа як сяброў і блізкіх. Сам не ведае, ці зможа вярнуцца. Дзе дом, дзе радзіма? Чаму нельга насіць яго/яе з сабой? Той перфоманс прысвечаны прыязджаючым, мігрантам усім, якім прыйшлося з'ехаць у іншую краіну, у чужы горад, кінуўшы блізкіх, часам не маючы магчымасці нічога ўзяць з сабой, з-за вайны ці з эканамічных, палітычных, экалагічных прычын.

Франц Базыль

© – courtesy of Galeria Miejska Arsenał, translation: Marcin Turski