Кацярына Кёнігсберг аб падзеі:

З 23 мая па 20 чэрвеня 1997 года ў «Шостай лініі» можна было ўбачыць выставу «Традыцыі і эксперыменты», якая мела падзагаловак «Міжнародная выстава праектаў сучаснага мастацтва». Экспазіцыя была арганізавана пры падтрымцы Польскага інстытута ў Мінску. У 1996 годзе, дзе былі прадстаўлены шырокая калекцыя работ мастакоў Флюксуса, творы мастака мэйл-арта, тэарэтыка сучаснага мастацтва Анастазія Багдана Вішнеўскага і паслядоўнікаў яго тэорыі так званага «тэйп-арта» – мастакоў Анджэя Дамбека, Тадэвуша Мыслоўскага, Ніны Дунін, Лены Дунін, Леоны [1, с. 89-90].

Эулалія Даманоўска, якая мела досвед куратарскай дзейнасці ў міжнародных праектах, адказвала за інтэрнацыянальны складнік выставы «Традыцыі і эксперыменты». Яе куратарская стратэгія заключалася ва ўвядзенні ў кантэкст сусветнага мастацтва імёнаў сённяшніх польскіх аўтараў. Асноватворнай часткай экспазіцыі сталі дакументацыя работ і творы вядомых мастакоў – прадстаўнікоў міжнароднай плыні Флюксус Бена Восье (Францыя), Лары Мілера (ЗША), Джэфры Хендрыкса (ЗША); удзельніка міжнароднай выставы Construction in Process III (Лодзь, Польшча, 1990) Луіджы Пасатэлі (Італія), які працаваў у візуальнай паэзіі; мастака, выдаўца, куратара Юргена А. Ольбрыха (Германія), прадстаўніка канкрэтнай і візуальнай паэзіі, мэйларта і копі-арта, удзельніка сусветнай выставы сучаснага мастацтва «documenta 8» (1987); паэта і мастачкі сюррэалістычнага напрамку Эрны Розенштэйн (Польшча). Ім паўтаралі канцэптуальна блізкія працы цяперашніх польскіх мастакоў Рышарда Лугоўскага, Анджэя Домбека, Анджэя Урбаньскага, Эўлаліі Даманоўскай, Веслава Лучая, Паўла Новака і амерыканскіх аўтараў польскага паходжання Тадэвуша Мыслоўскага, Катажыны Чарпак, Леапольда Дэкі. Такім чынам, быў паказаны інтэрнацыянальны кантэкст сучаснага мастацтва Польшчы і створана міжнародная кампанента выстаўкі. Куратар Эулалія Даманоўска настойвала на тым, што адметнай рысай «Традыцый і эксперыментаў» з'яўляецца «тое, што аб'екты традыцыйнага мастацтва, такія, як жывапісныя палотны, графіка і скульптура, складаюць толькі нязначную яе частку. Большасць работ, прадстаўленых у экспазіцыі, можна назваць эксперыментальнымі ў самым шырокім значэнні гэтага слова» [2].

Як лакальная частка ўвайшлі творы беларускіх мастакоў Людмілы Русавай, Вольгі Сазыкінай, Ігара Саўчанкі, Сяргея Бабарыка і Вітольда Ляўчэні. Варта адзначыць, што цяга да эксперыменту, імкненне да стварэння сінтэтычных твораў, канцэптуальны падыход у вышэйшай ступені ўласцівыя, напрыклад, Людміле Русавай і Вользе Сазыкінай. Так, у гэтай выставе праектаў сучаснага мастацтва Вольга Сазыкіна прэзентавала праект "Адзінка персанальнага вымярэння", які стаў кропкай адліку ў працы мастачкі з асабістымі пасланнямі як мастацкімі медыя і зразуменнем часу з іх дапамогай. Інсталяцыя ўяўляла сабой ткацкі станок, адноўлены па памяці народным умельцам з Гродзенскай вобласці. Каля станка размяшчалася крама і кошык з працоўным матэрыялам - лістамі і нажніцамі. Бясконцы рух рукі ткачыхі падобны на рух рукі пры лісце, а працэс стварэння тканага палатна падобны да перапіскі з навакольным светам. Гэтыя аналогіі А. Сазыкіна паклала ў аснову праекту. З захаваных старых лістоў сяброў і блізкіх, разрэзаных на доўгія стужкі, ткалася суцэль чытэльнае палатно - пераплеценыя ніткі думак, сэнсаў, ідэй. Рандомна ўплеценыя часткі лістоў на розных мовах сфарміравалі новы міжнародны кантэкст, які выкарыстоўвае гістарычны аспект рамесных уменняў, утылітарныя прадметы, штодзённыя падзеі ў канцэптуальным свеце сучаснага мастацтва. Асэнсаванне рукапісных пасланняў як медыя можна прасачыць у далейшай творчасці А. Сазыкінай – інсталяцыі “Дыялог, або Абрус з пялёсткаў” (1997), праекце “Брэменскі дзённік” (1998) і іншых праектах [3, с. 70-73].

Людміла Русава паказала заключную частку праекта "Муміфікаваны ліст". Праект, насычаны рытмамі, графічнымі структурамі, падзейнымі элементамі, прадэманстраваў перфарматыўнасць бачання мастачкі. Вербальная праца Ігара Саўчанкі - тэкставыя фрагменты і фразы на празрыстай паперы, замацаваныя на шкле вялізных вокнаў галерэі, стваралі іншую рэальнасць, акцэнтавалі кароткачасовасць падзеі на фоне пастаяннай зменлівасці прыродных з'яў.

Міжнародная выстаўка праектаў сучаснага мастацтва "Традыцыі і эксперыменты" – удалы вопыт інтэрнацыяналізацыі інтэлектуальных складальнікаў цяперашняга мастацтва". – © Кацярына Кёнігсберг "Станаўленне куратарства сучаснага мастацтва ў Беларусі ў 1990-Х гг. на прыкладзе праектаў галерэі «Шостая лінія»", Мастацтва і культура. – 2020. – № 4(40). – С. 20–280.

• -

• Нататкі:

• [1] Капёнкіна, В. Выставы / А. Капёнкіна // Мастацкі часопіс. – 1996. – № 13. – С. 89–90.

• [2] Кёнігсберг, Я.Я. Галерэя "6-я лінія". 1992-1998 [Электронны рэсурс] / А.Я. Кёнігсберг // Творчае аб'яднанне "Студэнцкі цэнтр сучаснага мастацтва "Alla prima"". – Рэжым доступу: http://allaprima.by/галерэя-6-ялінія-1992-1998/. - Дата доступу: 24.03.2015.

• [3] Кёнігсберг, К. Галоўная ідэя стварэння – творчасць (канцэптуальныя праекты Вольгі Сазыкінай) / К. Кёнігсберг // pARTisan. – 2004. – № 3. – С. 70–73.

-

Нататкі:

[1] Капёнкіна, В. Выставы / А. Капёнкіна // Мастацкі часопіс. – 1996. – № 13. – С. 89–90.

[2] Кёнігсберг, Я.Я. Галерэя "6-я лінія". 1992-1998 [Электронны рэсурс] / А.Я. Кёнігсберг // Творчае аб'яднанне "Студэнцкі цэнтр сучаснага мастацтва "Alla prima"". – Рэжым доступу: http://allaprima.by/галерэя-6-ялінія-1992-1998/. - Дата доступу: 24.03.2015.

[3] Кёнігсберг, К. Галоўная ідэя стварэння – творчасць (канцэптуальныя праекты Вольгі Сазыкінай) / К. Кёнігсберг // pARTisan. – 2004. – № 3. – С. 70–73.